Wild gras met bloemen is mooi en goed voor de insecten. Er zijn voorbeelden te over, zoals je hieronder ziet. Wild kan best strak en stijlvol zijn. Maai bijvoorbeeld een pad door je bloemenweide, laat blokken gras in je gazon staan of maai in bogen of cirkels. Wij dagen je uit om los te gaan met je grasmaaier. Geef je tuin een eigen draai en geef insecten de wilde stukjes gras en bloemen die ze nodig hebben!
Creatief met gras
Gazonbeheer
Enkele basistips voor een natuurlijk gazon
Een klassiek gazon heeft nauwelijks natuurwaarde. Meestal wordt het ingezaaid met een grasmengsel van slechts enkele soorten die resistent zijn voor de vele maaibeurten en betreding. Door het vele maaien en meestal ook mesten komen er in het klassiek gazon nauwelijks kruiden voor. Als er al enkele bloemplanten in slagen om zich te vestigen, dan krijgen ze amper kans om te bloeien. Het klassiek gazon biedt dus geen nectaraanbod en is voor insecten en ander bodemleven nagenoeg een woestijn. Ga aan de slag met de basistips en vorm je gazon om tot een plek met meer leven.
- Gebruik geen chemische onkruidverdelgers, kalk of meststoffen. Zonder meststoffen zal het gras trager groeien, waardoor je minder moet maaien. Bovendien zullen er meer bloemen in komen, waardoor je op termijn nog minder moet maaien. Met slechts 2 keer maaien in een vet gazon krijg je gewoon een hoop hoog gras zonder bloemen. De eerste jaren moet je toch regelmatig maaien om te verschralen. Maai een keer in april en hark het gras af en maai niet in de maand mei. Daarna hangt het af van de voedselrijkdom van je grond. Staat er veel gras en weinig bloemen. Maai dan vanaf juni met interval van ongeveer een maand. Staat er weinig gras wacht dan tot in de nazomer. Verwijder altijd het maaisel want daarmee verschraal je de bodem. Eens het gazon voldoende bloemrijk en voedselarm is, kan je het als een hooiland beheren zoals hieronder beschreven met 2 keer maaien.
- Laat mossen toe in het gazon. Paddenstoelen houden van mosrijke gazons. Een mostapijt ziet er altijd mooi groen uit en moet zelden gemaaid worden. Bovendien is het lekker zacht als je er met blote voeten doorloopt.
- Laat bloemen toe in je gazon. Madeliefjes, klavers en paardenbloemen krijg je snel, zij zijn goed bestand tegen gespeel en geloop. Soorten als gewoon biggenkruid, muizenoortje en gewone margriet wijzen op verschraling. Deze soorten geven aan dat je gazon zeer interessant is voor zowel insecten als voor graslandpaddenstoelen. Te vaak maaien is niet goed. Bloemen krijgen zo geen kans om te bloeien en insecten hebben geen schuilplaats en geen voedsel. Bovendien zal een kort gemaaid gazon in de zomer te snel uitdrogen, waardoor de ontwikkeling van paddenstoelen geen kans krijgt. Door net zoals in bermen slechts tweemaal per jaar te maaien, krijg je een gazon waarin vlinders, bijen en sprinkhanen zich thuis voelen. Belangrijk is wel dat de timing van het maaien juist is.
- Laat maaisel niet liggen, verwijder het zo goed mogelijk. Zo voorkom je extra verrijking en zal je gazon verder verschralen. Dit betekent minder maaiwerk in de toekomst en meer bloemen.
Met dank aan natuurpunt.be
Tips:
Heb je een voedselrijke bodem maai dan juist een keer in april en dan in mei niet (door licht op de bodem kunnen kruiden zich ontwikkelen)
Heb je een voedselarme bodem. Wacht dan zo lang mogelijk met maaien. Indien mogelijk pas in de nazomer maaien en maaisel afvoeren.
Een gazon omvormen tot een bloemrijk grasland kost tijd. Heb geduld. Zeker op een voedselrijke bodem kost het tijd voordat je echt resultaat hebt bereikt.
Verwijder altijd het maaisel na het maaien. Hierdoor verschraal je de bodem waardoor gras minder snel gaat groeien en kruiden zich beter ontwikkelen.
Inzaaien is niet nodig en heeft geen nut om te zaaien in een bestaande grasmat. Heb je open plekken (of je maakt open plekken door hier en daar gras te verwijderen) dan kun je op deze plekken bijvoorbeeld wat witte klaver of rode klaver inzaaien.
Omvormen van gazon naar bloemrijk grasland (lange termijn beheer)
Wil jij ook meer bloemen en kruiden in je tuin ipv enkel strak gazon? Een goede keuze! Dit levert grote winst op voor planten én dieren. En het bespaart je heel wat werk.
In een regelmatig gemaaid en bemest gazon krijgen wilde bloemen geen kans. Hierdoor is er ook niets te vinden voor bijen en andere nuttige insecten.
Door minder te maaien, kunnen wilde bloemen in bloei komen, zaad zetten en zich vermeerderen. Door pas te maaien als de grassen hoger staan, komt er ook meer ruimte tussen de grassen. Op die plaatsen kiemen dan allerlei plantensoorten.
- Maar maaien blijft wel nodig, want door te maaien én het maaisel af te voeren, worden voedingsstoffen weggehaald, waardoor de bodem armer wordt. En op armere bodems groeien meer bloemen. Zeker als het gazon lange tijd bemest is, of op een voedselrijke bodem ligt, is het nodig om nog voldoende te maaien. Maar hoe vaak dan? En hoe weet je wanneer wel of niet te maaien? Dat hangt af van het bodemtype, de voedselrijkdom en de vochtigheid in je tuin. Klinkt moeilijk? Met volgende richtlijnen kom je een heel eind:
- Stop met kalken en bemesten, dat is eigenlijk nergens voor nodig.
- Maai enkel de delen wat vaker die je intensief gebruikt. Zo blijft er gazon waar je dat wilt. Paadjes, ligplaatsen, voetbalveldjes, ... Als je je maaier niet te laag instelt, kunnen planten als witte klaver tot bloei komen. Bemesten is ook hier niet nodig. Laat de rest van je gras ongemoeid tot het einde van mei. Dan bekijk je welke soorten er in staan. Kijk naar de plantbeschrijvingen of gebruik de gratis app Obsidentify als je een wilde plant niet herkent. Op basis hiervan bepaal je het maaischema voor de rest van het jaar.
Bepalen van je maaischema
- Staat er enkel hoog, glimmend gras? Met hoogstens een witte klaver of een paardenbloem hier en daar? Dan haal je best nog zoveel mogelijk voedingsstoffen weg, zodat je bodem stilaan voedselarmer wordt. Maai al begin juni, een keer in de tweede helft van juli en een derde keer eind september-begin oktober. Als het gras in oktober-november nog sterk gegroeid is, kan je dit nog een keer maaien zodat het kort de winter in gaat. Zo ontstaat er geen dikke laag platgevallen gras bij regen en sneeuw in de winter. Mogelijk moet je dit meerdere jaren volhouden, tot je het volgende stadium bereikt.
- Staan er al verschillende bloemen en kruiden zoals gewoon biggenkruid, kruipende boterbloem of smalle weegbree tussen het gras? Dan ben je op de goede weg en kan je de zomerse maaibeurt achterwege laten. Maai in de eerste helft van juni en een tweede keer rond eind september. De eerste opduikende bloemen van gewenste soorten kan je bij de eerste maaibeurt laten staan zodat ze zich kunnen uitzaaien. Zo hou je dit bloemrijk grasland in een goede toestand en nemen de bloemen en kruiden nog toe. Zijn er nog plekken met uitsluitend hoge grassen? Maai die dan tussendoor een keer extra.
- Staan er veel bloemensoorten zoals gewone margriet, scherpe boterbloem, knoopkruid of op vochtigere zones pinksterbloem? Dan heb je de fase van een bloemrijk grasland bereikt! Een grasland vol leven! Hou dit in stand met een maaibeurt na de voornaamste bloeiperiode. Dat is eind juni-begin juli voor graslanden op wat rijkere vochtige bodem met gewone margriet, groot streepzaad, veldzuring, scherpe boterbloem en rode klaver of midden tot eind augustus voor graslanden op minder voedselrijke, drogere en vaak zandigere bodems met rapunzelklokje, duizendblad, schermhavikskruid en knoopkruid. Een tweede maaibeurt voer je uit eind september-begin oktober of zelfs nog later. Zo kunnen alle bloemen tot zaad komen, maar verandert je grasland niet in een wildernis.
Eenmaal een goed maaischema gevonden, hou je dit jaar na jaar aan. En vergeet niet voor variatie te zorgen. Bij elke maaibeurt kan je een deel laten staan als schuilplaats of voedselbron voor insecten. Als je steeds de hoogste stukken met de minste bloemen maait en de andere laat staan, krijg je het beste resultaat.
Onkruid wieden hoeft niet. Soorten die niet thuishoren in een grasland zullen na een tijd vanzelf verdwijnen. Echt hinderlijke soorten kan je wel selectief weghalen. Bv. een braam is een nuttige plant, maar heb je liever niet in je speelweide. Distels kan je bv. wel laten staan in de rand omdat het heel goede nectarplanten zijn voor vlinders.
Met dank aan natuurpunt.be
Veel gestelde vragen van particulieren
Wat is Maai Mei Niet?
Maai Mei Niet wil saaie grasmatten omtoveren tot bijenoases vol bloemen. Ook jouw gazon kan meedoen, want wist je dat er meer planten in je gazon zitten dan gras alleen? Die komen tot bloei zodra je een (gedeelte van) je gazon in bloei laat komen. Daar profiteren bijen en vlinders van.
Hoe doe ik mee?
Maai Mei Niet is de eenvoudigste actie allertijden, want je hoeft er letterlijk niets voor te doen: steek je handen vooral niet uit de mouwen, laat je grasmaaier staan en doe iets goed voor de bijen! Meld je aan via de Doe mee pagina
Wat is de nectarscore en hoe wordt die berekend?
De nectarscore drukt uit hoeveel nectarsuiker jouw gazon per dag produceert.
Wij tellen de nectarscores op van elke plant die jij telt in je ene vierkante meter lang gras. Dat resultaat vermenigvuldigen we met het aantal vierkante meters dat je hebt laten groeien en bloeien. Zo weet je hoeveel nectar jouw niet-gemaaide gazon per dag produceert voor bijen, vlinders en andere bestuivers.
Ik herken een bloem niet?
Kijk rustig op de pagina Bloemen tellen en klik op de knop plantbeschrijvingen van de plant die er het meest op lijkt en bekijk de video op Flora van Nederland.
Hoe tel ik de bloemen?
De telmethode staat uitgelegd op de Bloemen tellen pagina en in het telformulier datje op die pagina kunt downloaden.
Ik heb een lage nectarscore, hoe kan ik die verbeteren?
Kijk op de pagina Creatief met gras en de biodiversiteit pagina voor allerlei tips.